Αποφρακτική νόσος καρωτίδας αρτηρίας

Αποφρακτική νόσος καρωτίδας αρτηρίας






1. Τι είναι η αποφρακτική νόσος της καρωτίδας;

Η καρωτίδα αρτηρία, που βρίσκεται σε κάθε πλευρά του λαιμού, προσφέρει την κύρια αιμάτωση στον εγκέφαλο. Κάθε κοινή καρωτίδα χωρίζεται σε δυο κλάδους: την έσω (με πορεία προς το εσωτερικό του κρανίου) και την έξω (με πορεία εξωτερικά). Η έσω καρωτίδα τροφοδοτεί με αίμα τον εγκέφαλο και μάλιστα το πρόσθιο τμήμα του, το οποίο ελέγχει τη σκέψη, την προσωπικότητα, την ομιλία, την αισθητικότητα και την κινητικότητα του σώματος. Η έξω καρωτίδα τροφοδοτεί το πρόσωπο και την κεφαλή.

Οι αρτηρίες φυσιολογικά είναι λείες εσωτερικά, αλλά με την πάροδο της ηλικίας το εσωτερικό τους τοίχωμα μπορεί να γίνει παχύ και ανώμαλο από εναποθέσεις υλικών όπως χοληστερόλη, ασβέστιο, κατεστραμμένα κύτταρα και ινώδης ιστός. Οι εναποθέσεις αυτές αποτελούν τη λεγόμενη αθηρωματική πλάκα, που είναι κάτι παρόμοιο με το "πουρί" των σωλήνων νερού. Αυτό ονομάζεται αθηροσκλήρυνση. Μια πλάκα μπορεί να επιπλακεί από αιμορραγία στο εσωτερικό της, τεμαχισμό της και επικόλληση θρόμβων αίματος. Η επιπλεγμένη αθηροσκλήρυνση μπορεί να στενέψει μια αρτηρία (στένωση) ή να την κλείσει εντελώς (απόφραξη). Η αθηροσκλήρυνση έχει την τάση να εμφανίζεται στις θέσεις όπου οι αρτηρίες διακλαδίζονται.

Όταν συσσωρευτεί αρκετή πλάκα, σε βαθμό τέτοιο που να μειώσει ή να διαταράξει τη ροή του αίματος διαμέσου της καρωτίδας, οι ιατροί ονομάζουν το πρόβλημα αποφρακτική νόσο της καρωτίδας. Η προσβολή του καρωτιδικού διχασμού (δηλαδή του σημείου όπου η κοινή καρωτίδα χωρίζεται στους δυο κλάδους της) μπορεί να περιορίσει την αιμάτωση του εγκεφάλου. Επίσης, κάτι που είναι ακόμη πιο σημαντικό, συντρίμματα από τη στενωμένη περιοχή μπορεί να αποσπαστούν μέσα στη ροή του αίματος, να περάσουν στην κυκλοφορία του εγκεφάλου, να σφηνώσουν και να αποφράξουν μια μικρότερη αρτηρία στον εγκέφαλο ή στο μάτι, και να προκαλέσουν εγκεφαλικό επεισόδιο ή αμαύρωση (στιγμιαίο σκοτείνιασμα της όρασης), αντιστοίχως. 

2. Πώς γίνεται αντιληπτή κλινικά η πάθηση;

Η αποφρακτική νόσος της καρωτίδας μπορεί να μην προκαλεί συμπτώματα στα αρχικά στάδια.

Δυστυχώς, το πρώτο σημείο της πάθησης μπορεί να είναι ένα σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο, με μόνιμες επιπτώσεις στην εγκεφαλική λειτουργία. Όμως, μπορεί να έχετε προειδοποιητικά συμπτώματα εγκεφαλικού, το οποίο ονομάζεται μικρο-εγκεφαλικό επεισόδιο ή, σωστότερα, παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο (Π.Ι.Ε.), που παροδικά μόνο επηρεάζει την εγκεφαλική λειτουργία. Ένα τυπικό Π.Ι.Ε. συνήθως διαρκεί μερικά λεπτά, μπορεί όμως να διαρκέσει και περισσότερο, αλλά οπωσδήποτε κάτω από 24 ώρες. Μπορεί να επηρεάσει το πρόσωπο, το άνω ή το κάτω μέλος στη μια πλευρά του σώματος. Μερικές φορές επηρεάζεται το κέντρο του λόγου στον εγκέφαλο με αποτέλεσμα είτε μπερδεμένη ομιλία είτε απώλεια της ομιλίας. Άλλες φορές, όταν συντρίμματα πλάκας ή θρόμβου αποσταστούν στην αρτηρία ενός ματιού, προκαλείται προσωρινή τύφλωση από το μάτι (αμαύρωση), που συνήθως διαρκεί μερικά δευτερόλεπτα.

Το χαρακτηριστικό γνώρισμα των Π.Ι.Ε. είναι ότι τα συμπτώματα υποχωρούν εντελώς μέσα σε 24 ώρες. Όμως, δεν πρέπει να τα αγνοήσετε. Όποιος έχει Π.Ι.Ε. είναι σε σοβαρό κίνδυνο να πάθει σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο, και πρέπει να απευθυνθεί στον ιατρό του αμέσως.

3. Ποιος κινδυνεύει από την πάθηση αυτή;

Η καρωτιδική νόσος (αθηροσκληρυντικής αιτιολογίας), τα Π.Ι.Ε. και τα εγκεφαλικά επεισόδια προσβάλλουν άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (συνήθως πάνω από 60 ετών) και είναι συχνότερα στους άνδρες παρά στις γυναίκες. Τα Π.Ι.Ε. είναι πολύ συχνότερα σε καπνιστές, διαβητικούς, ασθενείς με αυξημένη χοληστερόλη και ασθενείς με υψηλή αρτηριακή πίεση.

Υπολογίζεται ότι 5-10% των ατόμων ηλικίας >65 ετών έχουν καρωτιδική στένωση >50% λόγω αθηροσκληρυντικής νόσου, που μπορεί να μην έχει προκαλέσει συμπτώματα. Μεταξύ όσων πάσχουν από στεφανιαία νόσο ή από περιφερική αποφρακτική αρτηριοπάθεια, το ποσοστό αυτών που έχουν και καρωτιδική νόσο ανέρχεται στο 20-30%.

4. Τι εξετάσεις γίνονται συνήθως για να διαπιστωθεί αυτή η πάθηση;

Ο κύριος τρόπος για να διαγνωστεί η καρωτιδική νόσος είναι με υπερηχογράφημα έγχρωμης ροής (triplex). Στην εικόνα της οθόνης μπορεί να φανεί στένωση ή απόφραξη στο διχασμό της καρωτίδας. Επίσης με το υπερηχογράφημα αυτό μπορεί να μελετηθεί η ταχύτητα ροής στο σημείο της στένωσης.

Άλλος τρόπος διάγνωσης είναι με ψηφιακή αγγειογραφία της καρωτίδας, που είναι μια ειδική ακτινογραφία της κυκλοφορίας προς τον εγκέφαλο και γίνεται με έγχυση σκιαγραφικής ουσίας μέσα στην καρωτίδα. Αυτή η εξέταση γίνεται με χορήγηση τοπικού αναισθητικού φαρμάκου συνήθως στη βουβωνική περιοχή και αφού παρακεντηθεί η μηριαία αρτηρία προωθείται ένας καθετήρας προς την καρωτίδα. Η αγγειογραφία της καρωτίδας έχει μερικούς μικρούς κινδύνους, όπως για εγκεφαλικό επεισόδιο, γι’ αυτό και δεν είναι η πρώτη εξέταση που γίνεται για να διαπιστωθεί αν υπάρχει πάθηση της καρωτίδας.

Άλλες εξετάσεις που μπορεί να αποφασίσει ο ιατρός σας να γίνουν είναι η αξονική τομογραφία (CT) του εγκεφάλου, η μαγνητική τομογραφία (MRI) του εγκεφάλου, η αξονική αγγειογραφία (CTA) ή η μαγνητική αγγειογραφία (MRA) των καρωτίδων και των εγκεφαλικών αρτηριών.

5. Χρειάζομαι θεραπεία;

Ο συνδυασμός Π.Ι.Ε. και μεγάλης στένωσης της καρωτίδας θέτει κάποιον σε κίνδυνο να πάθει σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο. Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να έχει αξία η θεραπεία μιας στενωμένης καρωτίδας παρά την απουσία συμπτωμάτων, μολονότι ο κίνδυνος για εγκεφαλικό είναι μικρότερος όταν δεν υπάρχουν προειδοποιητικά συμπτώματα. Υπολογίζεται ότι η καρωτιδική νόσος είναι υπεύθυνη για το 40% περίπου των ισχαιμικών αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων. 

Αν ο αγγειοχειρουργός σας συστήσει επέμβαση, αυτή πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα από τη στιγμή που παρουσιάστηκαν τα προειδοποιητικά Π.Ι.Ε., επειδή τότε ο κίνδυνος για εγκεφαλικό είναι μεγαλύτερος. Αν η θεραπεία καθυστερήσει για οποιοδήποτε λόγο ο κίνδυνος για εγκεφαλικό παραμένει αυξημένος για 12 μήνες, ιδιαίτερα μάλιστα τους πρώτους 3 μήνες.

6. Ποια είναι η θεραπεία;

Υπάρχουν τρεις θεραπευτικές προσεγγίσεις: συντηρητική αγωγή, χειρουργική επέμβαση, ενδαγγειακή επέμβαση (stenting).

• Φαρμακευτική αγωγή – Σε όλους τους ασθενείς θα συστηθεί να παίρνουν ένα αντιαιμοπεταλιακό φάρμακο (Ασπιρίνη ή Κλοπιδογρέλη) και μια στατίνη, που είναι φάρμακο το οποίο προλαμβάνει την αρτηριοσκλήρυνση και μειώνει την κακή (LDL) χοληστερόλη.

• Καρωτιδική ενδαρτηρεκτομή – Είναι η καθιερωμένη επέμβαση για τη διάνοιξη της στενωμένης καρωτίδας. Έχει πολύ καλά άμεσα και μακροπρόθεσμα αποτελέσματα.

Γίνεται με μια τομή πλάγια στο λαιμό. Ανοίγεται η αρτηρία, καθαρίζεται από το συσσωρευμένο παθολογικό υλικό και προσεκτικά ράβεται ξανά.

Η εγχείρηση συνηθέστατα γίνεται με γενική αναισθησία, ενώ είναι δυνατόν να γίνει και με τοπική-περιοχική αναισθησία.

• Καρωτιδική αγγειοπλαστική με τοποθέτηση stent – Είναι μια νέα μέθοδος με αμφιλεγόμενα αποτελέσματα, που δεν έχει δοκιμαστεί στο χρόνο. Διεξάγονται επιστημονικές μελέτες με μεγάλες σειρές ασθενών για να τη συγκρίνουν με την εγχείρηση. Γίνεται συνήθως με τοπική αναισθησία.

Εδώ, η στένωση στην αρτηρία διανοίγεται με ένα μπαλόνι υπό ακτινολογικό έλεγχο. Ένα μεταλλικό stent (= ενδονάρθηκας), που καλύπτει το μπαλόνι, πιέζεται πάνω στο εσωτερικό τοίχωμα της αρτηρίας για να τη διατηρήσει ανοικτή.

Η μέθοδος αυτή μπορεί να προτιμηθεί από την εγχείρηση μόνο σε επιλεγμένους με αυστηρά κριτήρια ασθενείς, όπως όταν η εγχείρηση προβλέπεται να είναι πολύ δύσκολη (ουλές από προηγούμενη εγχείρηση ή ακτινοθεραπεία στο λαιμό, ογκώδης λαιμός με περιορισμένη κινητικότητα) ή σε ασθενείς με πολλά προβλήματα υγείας.

Ο αγγειοχειρουργός είναι ο μόνος ιατρός ικανός να προσφέρει όλους τους τύπους θεραπείας της καρωτιδικής νόσου και επομένως αρμόδιος να αποφανθεί για τη σωστή θεραπευτική επιλογή προς όφελος του ασθενούς του.

7. Έχει επιτυχία η θεραπεία;

Η ενδαρτηρεκτομή καρωτίδας μειώνει τον κίνδυνο για εγκεφαλικό από 1 προς 5 στο 1 προς 25. Αυτή η θεραπεία συνήθως προσφέρει πολύ καλά μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Ο κυριότερος κίνδυνος είναι ότι ένα μικρό ποσοστό ασθενών (μεταξύ 1 και 3 στους 100) θα πάθουν εγκεφαλικό στη διάρκεια της εγχείρησης. Αυτό το εγκεφαλικό μπορεί να είναι σοβαρό.

Υπάρχουν κάποιες επιπλοκές της εγχείρησης, όπως βλάβη σε παρακείμενα νεύρα, όμως σε έμπειρα χέρια αυτές δεν είναι συχνές. Δηλαδή, μπορεί να συμβεί βραχνάδα στη φωνή, αδυναμία της γωνίας του στόματος ή δυσκολία στην κίνηση της γλώσσας που να εμποδίζει λίγο την ομιλία.

8. Μπορώ να βοηθήσω τον εαυτό μου;
• Σταματήστε  εντελώς το κάπνισμα αν καπνίζετε
• Να παίρνετε τη φαρμακευτική αγωγή που σας έχει δοθεί
• Να ελέγχετε την αρτηριακή πίεση, τη χοληστερόλη και το σάκχαρο αίματος, και αν είναι αυξημένα, να πάρετε κατάλληλη θεραπεία
• Η τακτική σωματική άσκηση και η προσοχή στη διατροφή (μείωση πρόσληψης ζωικών λιπών) έχουν ευεργετικά αποτελέσματα
• Αν έχετε Π.Ι.Ε., πρέπει να απευθυνθείτε στον ιατρό σας αμέσως

Πηγή: http://angioparemvasi.gr